Ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα για την εμφάνιση της στεφανιαίας νόσου.
Διακρίνεται σε τρεις κύριες κατηγορίες:
α) Ινσουλινοεξαρτώμενος ή διαβήτης τύπου Ι
Χαρακτηρίζεται από καταστροφή των β-κυττάρων του παγκρέατος, τα οποία είναι υπεύθυνα για την παραγωγή της ινσουλίνης, με αποτέλεσμα να υπάρχει ολική έλλειψη ή ελάχιστη έκκριση ινσουλίνης. Υπό αυτή την έννοια, ο ασθενής με σακχαρώδη διαβήτη τύπου Ι είναι απόλυτα εξαρτημένος από τη εξωγενή χορήγηση ινσουλίνης προκειμένου τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα του να διατηρηθούν σε φυσιολογικά επίπεδα.
Ο τύπος αυτός αποτελεί την κυριότερη αιτία διαβήτη στα παιδιά, μπορεί όμως να προσβάλλει και τους ενήλικες.

β) Μη ινσουλινοεξαρτώμενος ή διαβήτης τύπου ΙΙ
Η μορφή αυτή αποτελεί τη συνηθέστερη των τριών (περίπου το 80% του συνόλου των διαβητικών). Στα άτομα αυτά, το πάγκρεας παράγει λιγότερη ινσουλίνη απ’ αυτή που χρειάζεται ο οργανισμός τους με αποτέλεσμα την αυξημένη τιμή του σακχάρου στο αίμα.
Ο τύπος αυτός σχετίζεται στενά με την παχυσαρκία και προσβάλει ανθρώπους ασχέτως ηλικίας, κυρίως ενήλικες, αλλά με την άνοδο της συχνότητας της παχυσαρκίας στα παιδιά βλέπουμε τα τελευταία χρόνια βλέπουμε άνοδο των ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη.

γ) Διαβήτης κύησης
Πρόκειται για την εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης (δεν συμπεριλαμβάνονται στον ορισμό γυναίκες με διαγνωσμένο διαβήτη πριν την έναρξη της εγκυμοσύνης). Ο τύπος αυτός μοιάζει με το διαβήτη τύπου ΙΙ ως προς την ελαττωμένη έκκριση ινσουλίνης και την ελαττωμένη ευαισθησία των κυττάρων στην ινσουλίνη. Σήμερα είναι γνωστό ότι ο διαβήτης κύησης εμφανίζεται στο 3-5% των κυήσεων και συσχετίζεται με την παχυσαρκία (δηλαδή η παχύσαρκη γυναίκα έχει μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσει διαβήτη κύησης και επιπλέον έχει μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξει αργότερα στη ζωή της μόνιμα διαβήτη τύπου ΙΙ). Ο διαβήτης κύησης είναι αναστρέψιμη νόσος, η οποία υποχωρεί μετά τον τοκετό, συνδέεται όμως με περιγεννητικές επιπλοκές και προβλήματα στην υγεία μητέρας και νεογνού. Τα νεογνά από μητέρες με διαβήτη κύησης κινδυνεύουν στην μετέπειτα ζωή τους να αναπτύξουν παχυσαρκία και δυνητικά διαταραχή ανοχής γλυκόζης ή ακόμη και σακχαρώδη διαβήτη.
Προδιαθεσικοί παράγοντες για την εμφάνιση σακχαρώδη διαβήτη αποτελούν η παχυσαρκία, η έλλειψη άσκησης, η ηλικία και το φύλο.
Ο συνύπαρξη του σακχαρώδη διαβήτη με κάπνισμα, αρτηριακή υπέρταση και δυσλιπιδαιμία , ή έστω και ενός από αυτών, αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης στεφανιαίας νόσου. Έρευνες ανέδειξαν ότι μόνο το 25 με 50% του κινδύνου για εμφάνιση στεφανιαίας νόσου οφείλεται στους κλασικούς παράγοντες (αρτηριακή υπέρταση, κάπνισμα, δυσλιπιδαιμία) το υπόλοιπο αποδίδεται στους μηχανισμούς του σακχαρώδη διαβήτη.
Η υπεργλυκαιμία επιταχύνει την αθηρωμάτωση, μέσω γλυκοζυλίωσης των πρωτεϊνών ή μέσω άμεσης δυσλειτουργίας του ενδοθηλίου, προκαλώντας μικροαγγειακές βλάβες. Ενώ η υπερινσουλιναιμία έχει άμεση δράση στο αγγειακό τοίχωμα αφού δρα άμεσα στο σχηματισμό της πλάκας , ενώ έχει επίδραση και στους μηχανισμούς θρόμβωσης. Η μυοκαρδιοπάθεια μπορεί να εμφανιστεί και χωρίς βλάβες στις επικαρδιακές στεφανιαίες αρτηρίες και άρα οφείλεται σε νόσο μικρών αγγείων.
Η διάγνωση του σακχαρώδη διαβήτη βασίζεται:
-ύπαρξη συμπτωμάτων αν και στα αρχικά στάδια της νόσου συνήθως δεν εμφανίζονται καθόλου συμπτώματα και μάλιστα μπορεί ακόμη και για χρόνια μετά την εκδήλωση της νόσου ένας ασθενής να μην έχει αντιληφθεί ότι πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη. Στον διαβήτη τύπου Ι, η νόσος συνήθως εισβάλει απότομα και συχνά η πρώτη εκδήλωσή της μπορεί να είναι η ανάπτυξη διαβητικής κετοξέωσης, με ναυτία, εμετό, κοιλιακό πόνο και απώλεια συνείδησης. Στον διαβήτη τύπου ΙΙ, η νόσος εισβάλλει βαθμιαία, η συμπτωματολογία λείπει τελείως και ο ασθενής αισθάνεται υγιής.
Τα κυριότερα συμπτώματα της νόσου είναι η πολυδιψία (έντονη δίψα), η πολυουρία (και ειδικότερα κατά τις βραδινές ώρες), η πολυφαγία, η οποία όμως συνοδεύεται από απώλεια και όχι από αύξηση βάρους (εξαιτίας της ανικανότητας των κυττάρων να προσλάβουν γλυκόζη), ο κνησμός, η συχνή εξάντληση χωρίς ιδιαίτερη σωματική δραστηριότητα, η δυσκολία επούλωσης των πληγών και τέλος οι συχνές φλεγμονές και λοιμώξεις.
-σε αποτελέσματα αιματολογικών εξετάσεων (τιμή γλυκόζης στον ορό και τιμή γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης).
-μετά από έλεγχο ανοχής στην γλυκόζη.
Έτσι έχει δημιουργηθεί ένα score (FINISH SCORE) που βάση της ηλικίας, του δείκτη μάζας σώματος , της διαμέτρου της περιφέρειας μέσης, της έλλειψης άσκησης, της διατροφής (λήψη ή όχι φρούτων και λαχανικών ), της λήψης ή όχι αγωγής για την υπέρταση, του οικογενειακού ιστορικού και της τυχαίας ανεύρεσης αυξημένης τιμής γλυκόζης στο αίμα, υπάρχει μια άθροιση πόντων που δείχνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης σακχαρώδη διαβήτη τα επόμενα 10 έτη.
Οι ασθενείς που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη διακρίνονται σε πολύ υψηλού κινδύνου ανάπτυξης στεφανιαίας νόσου όταν συνυπάρχει ένας ή περισσότεροι από τους λοιπούς παράγοντες αγγειακού κινδύνου, ενώ μόνο η ύπαρξη της νόσου κατατάσσει τον ασθενή σε υψηλού κινδύνου ασθενή για ανάπτυξη στεφανιαίας νόσου.
Η θεραπευτική αγωγή περιλαμβάνει:
-αλλαγές στον τρόπο ζωής: διακοπή καπνίσματος, άσκηση (30 λεπτά περπάτημα 4-5 φορές εβδομαδιαίως), αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες (μείωση ολικών και κορεσμένων λιπαρών , αύξηση λήψης τροφών πλούσιες σε φυτικές ίνες).
-φαρμακευτική αγωγή.

Σημαντικός παράγοντας είναι ταχεία διάγνωση του σακχαρώδη διαβήτη, έτσι ο τακτικός αιματολογικός έλεγχος γλυκόζης αίματος και γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης προλαμβάνει βλάβες σε όργανα στόχο της νόσου, μπορεί να προσβληθούν μικρά τριχοειδή αγγεία και έτσι εμφανίζεται διαβητική

αμφιβληστροειδοπάθεια και νεφροπάθεια ή μεγαλύτερα αγγεία που χαρακτηρίζεται από πρώιμη εμφάνιση αθηροσκλήρυνσης σοβαρότερης μορφής από εκείνης των μη διαβητικών ασθενών και σχετίζεται με αυξημένη εμφάνιση στεφανιαίας νόσου (οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και περιφερική αρτηριακή νόσο).
Ασθενείς που πάσχουν ήδη από σακχαρώδη διαβήτη πρέπει να ελέγχονται προληπτικά και σε τακτά χρονικά διαστήματα με την διενέργεια των κατάλληλων προληπτικών εξετάσεων για την πρόληψη της στεφανιαίας νόσου, περιφερικών αγγειοπαθείων, νεφροπάθειας, αλλά και για την έναρξη της κατάλληλης είτε προληπτικής είτε θεραπευτικής αγωγής.
Ο σακχαρώδης διαβήτης θεωρείται μια ύπουλη νόσος γιατί η έναρξη των συμπτωμάτων σημαίνει και ύπαρξη ήδη βλάβης των οργάνων στόχου, άρα η πρώιμη διάγνωση μπορεί να σώσει την ζωή ενός ασθενή.