Το κάπνισμα αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για την εκδήλωση στεφανιαίας νόσου, εγκεφαλικού επεισοδίου, περιφερικής αγγειοπάθειας αλλά εμπλέκεται και στην παθογένεια ανάπτυξης της αρτηριακής πίεσης.
Προκαλεί 4 εκατομμύρια θανάτους τον χρόνο, ενώ αναμένεται αυτός ο αριθμός να ανέλθει στα 10 εκατομμύρια το 2020.
Αυξάνει τρείς φορές τον κίνδυνο εκδήλωσης εμφράγματος του μυοκαρδίου, ενώ όταν συνδιάζεται με άλλους παράγοντες κινδύνου, όπως π.χ. δυσλιπιδαιμία 20πλασιάζει τον κίνδυνο.
Τέλος ο κίνδυνος επανεμφράγματος ή θανάτου αυξάνεται κατά 22-47% σε ασθενείς που έχουν υποστεί ήδη έμφραγμα και συνεχίζουν να καπνίζουν.
Το κάπνισμα επηρεάζει μέσω των κάτωθι μηχανισμών:
-επιταχύνει την εμφάνιση άλλα και την ανάπτυξη των θρομβωτικών πλακών, αφού προάγει την συνάθροιση και την προσκόλληση των αιμοπεταλίων στο ενδοθήλιο των αγγείων.
-επηρεάζει αρνητικά την αιμόσταση.
-μειώνει την αγγειοδιαστολή των αγγείων μέσω μείωσης της παραγωγής μονοξειδίου του αζώτου(ΝΟ) και άρα προκαλεί αύξηση της αρτηριακής πίεσης αφού μειώνει την χάλαση της αορτής και των περιφερικών αγγείων
-αυξάνει την οξείδωση της LDL(κακή χοληστερίνη), ενώ μειώνει την HDL(καλή χοληστερίνη)
-μέσω σπασμού των στεφανιαίων αγγείων που έστω και ένα τσιγάρο μπορεί να προκαλέσει.
-μέσω διαταραχής στην μεταφορά του οξυγόνου που προκαλεί η νικοτίνη.
-η νικοτίνη αυξάνει την απελευθέρωση κατεχολαμινών που αυξάνουν την αρτηριακή πίεση και την καρδιακή συχνότητα, άρα αυξάνει τον κίνδυνο πρόκλησης αρρυθμιών.
Το παθητικό κάπνισμα είναι και αυτό επικίνδυνο αφού η έκθεση σε περισσότερα από 20 τσιγάρα την ημέρα αυξάνει τον κίνδυνο κατά 50% για εκδήλωση οξέος ισχαιμικού επεισοδίου. Η επί μακρών έκθεση στον καπνό προκαλεί την ενεργοποίηση των μηχανισμών που αναφέρθηκαν παραπάνω πανομοιότυπα με τους ενεργητικούς καπνιστές.
Διακοπή του καπνίσματος μια δύσκολη, αλλά τόσο ευεργετική απόφαση:
Η νικοτίνη μέσω της απελευθέρωσης της ντοπαμίνης στον εγκέφαλο επιφέρει ευφορία, αλλά και εθισμό, σωματική εξάρτηση και συμπτώματα στέρησης.
Η διακοπή του καπνίσματος μειώνει τον κίνδυνο εμφράγματος κατά 35% στο πρώτο έτος μετά την διακοπή, μετά τα 4 έτη από την διακοπή ο κίνδυνος εμφράγματος πλησιάζει το ποσοστό των ατόμων που ουδέποτε κάπνισαν, ενώ μετά τα 10 έτη από την διακοπή το ποσοστό κινδύνου εμφάνισης εμφράγματος γίνεται ίσο με εκείνο των μη καπνιστών.
Βοήθεια στην διακοπή μπορεί να γίνει και με φαρμακευτικά βοηθήματα όπως:
-υποκατάστατα της νικοτίνης
-σεροτονινεργικές ουσίες όπως βουσπιρόνη δρα στους νευροδιαβιβαστές που σχετίζονται με την εξάρτηση στην νικοτίνη.
-αγωνιστές των νικοτινικών υποδοχέων όπως η βαρενικλίνη, μειώνοντας τα συμπτώματα στέρησης .
Η χορήγηση αυτών των σκευασμάτων πρέπει να γίνεται μετά από συνεννόηση με τον θεράποντα ιατρό.
Βέβαια ο σημαντικότερος παράγοντας είναι η ισχυρή θέληση του καπνιστή για διακοπή, αφού γίνει κατανοητό σε αυτόν το μέγεθος της βλάβης που ο καπνός προκαλεί.
Κάθε καπνιστής πρέπει να ελέγχεται τακτικά, ενώ η διακοπή θα πρέπει να είναι πρωταρχικός στόχος όλων των καπνιστών πριν η βλάβη από το κάπνισμα προκαλέσει ανεπανόρθωτες βλάβες στην υγεία του ατόμου.